Meer den n kerkdainst

Groninger Dienst 2014

Op zondag 26 oktober jl. was er voor de 8e maal een Groninger Dienst in de Oude Lutherse Kerk. Er kwamen ruim 350 bezoekers.

Lees verder voor een impressie van de dienst - in het Gronings.

Lees verder voor het eerste en het tweede artikel uit het Dagblad van het Noorden van maandag 27 oktober 2014.

Lees verder voor het gedicht wat n.a.v. deze dienst werd gemaakt.

Hieronder vindt u de tekst van de preek die ds. Harry Donga hield. Lees verder voor de vertaling.

Foto: Tess Jungblut.

Gemainte, beste mensen,

hou voak hevve t as kinder nait speuld en zongen: dou Jonas in walvis zat, ain, twai, drai. En den jonasden we nander en gooiende mekoar in t wotter van t zwembad. Vandoage gaait t over Jona oet t verske. Zien verhoal staait in n lutje profetisch Biebelboukje van vaaier hoofdstukken laank. Wie hebben vandoage eerste twij hoofdstukken lezen. t Is n slicht verhoal over d opdracht van God aan n man dij Jonas hait, zeun van Amittai. Dit is Jona zoas Michelangelo hom op t plefon van Sixtijnse kapel in t Vatikoan in Rome òfbeeld het. Mit op achtergrond de grode vis dij hom zo bekend mokt het.
God gef Jona n opdracht. Mor Jona wil nait om liek en mokt dat e votkomt. Kìn weden dat e dinkt: as k der vandeur goa, kìn de Heer mie wizze nait vinden en let e mie wel mit rust.
t Is n verhoal van actie en reactie. t Is ook n verhoal van stried tussen God en mìnsen, n stried um zien woord te verstoan en joe der noa te hebben. En t is n stried um t veurrecht van Gods genoade.
t Is ainlieks n verhoal over t levent dat vol oaventuur zit.  t Is ook t verhoal over wat er gebeuren kìn in n reloatsie en zo ist n verhoal van levent op dood. Dij Jona, zeun van Amittai, staait model veur elk mens en elk volk.

t Boukje Jona staait in Biebel om reden dat t volk Israël zukzulm ainlieks as n soort Jona zag. Of beter: in Jona en zien verbinden en stried mit God zaggen ze zukzulm. Zo zollen ze dizze stried veur ogen hollen. As n blievende erinnern. Noam Jona betaikent doeve, postdoeve. En vannijs dudt dat op Israël dat zukzulm zug as n doeve. n Drokke vogel, aal aan t wielewoalen, tam en floddernd touglieks. Mor wel mit n bosschop. Kunstenoar Steven Barnhoorn dij n hail zet zien atelier in Grunnen haar en non in Azzen woont, muik n serie schilderijen over t boukje Jona. Hai was n daipplouger en beeldde nait Jona òf mor n doeve.

God de Heer bestelde Jona om noa Ninevé, t Joe York van dij tied, te goan en stad aan te kloagen om zien verdurvenhaid.
t Kwoad was zo slim worden dat t nait mìnselk meer was. En den mout der wat  gebeuren.
Bie zuks kwoad kìnve ons van alles veurstellen. En wie huiven t nait wied vot te zuiken omreden dat t kwoad ook stoef bie ofgemieterd oardt. t Kwoad van economische wetten dij diknekken rieker moaken en aarmelu aarmer. Hoge omes oet Den Hoag dij t touhollen mit t kaptoal zodat onrechtveerdeghaid op bainen blif.

t Kwoad van fopspenen woarve ons zulm mit begugeln, t kwoad van diskriminoatsie van sekse, kleur of leeftied, t kwoad van t ozzege geweld van t aigen gliek, t vertrappen van lutje mìnsen en zo wat hìn. Aan lieste komt ja gain ènne.

We kennen IS d r nog aan touvougen. In Ninevé, tegenswoordigs Mosoel hebben ze zich ook vergrepen aan graftombe van Jona zoaas ze zich vergriepen aan elk mins dai aanders denkt en geleuft.
Der mout n ènne kommen aan aal dat kwoad ducht God en Jona mout dizze bosschop bringen.
’ t Liekt der aits op dat Jona dut wat God zegt. Der staait ja: hai stön op en muik zuk kloar om op weg te goan. Mor zien weg wordt votdoadelk n vluchtweg. Jona het t er stoer mit en het der gain stried aan. Hai raaist wied vot van God en zien woord, hai is nait traauw aan zien reloatsie mit God. Hai vörkt ter oet  noar Tarsis, n schiere badploatse in Klein-Azië. Wied vot van t front van t kwoad woar e gain verlet van het. Vot van zien verantwoordelkhaid. Eerst gaait t op hoaven van Jafo aan, woar e dele n schip mit bestemmen Tarsis vindt. Mit zien òfdoalen ist nog hennebienoanait doan. Dat zelve dammeet heuren. Aan zien òfdoalen komt n ènne as e in dèlte van zee verswindt. Doar gait e, de mìns Jona, nait de weg van de Heer, mor weg van de Heer.

Mor dat t zo nait waarkt, krig e gaauw deur. In t begun liekt of e sloap van rechtveerdegen slept in t roem van t schip. Mor t is mor even biegoan of t begunt te störmen [   ]  Op menaaier as Steven Barnhoorn t oetbeeld het, as in n dreum, zug Jona d haand van God. t Is d haand dij t störmen let op zee. Nait zo mor n störm, mor n goddelijke störm. Woar die den mor. Scheepslu perbaaiern van alles, gooien loaden en ombaalgen overboord. Mor wat ze ook perbaaiern, niks helpt en t liekt der op dat t schip vergaait. En non elk in de knieperd zit, ist bidden en smeken nait van de lucht. Mor niks helpt. Kaptein ropt Jona dij deur linnen en wollen hìn slept [  ]: kom in t ènne. Hou kìnnen ie toch zó sloapen? Kaptein peerdjed Jona aan: roup joen aigen God aan. Dizze wake-up-call  treft endelk doel. Jona wordt wakker en komt in t ènne. Scheepslu waiten intussen ain ding: dit is nait zo mor n störm, dit is n störm van hogerhaand, n storm mit n bosschop. Om dij reden göngen ze lötten om te waiten wèl of dit onhaail  over heur brochde. t Löt vaalt op Jona. Zai bestoken hom mit vroagen: hou, wat, wat non? Wel bist?
Jona, de veur God vot vluchtende Jona, wait huil goud hou t er veur staait. En ook al liekt der nait op, hai wait vanzulf dat God overal is. Hai wait dat zien vlucht ainlieks gain zin het. Van God gain verbaarg. Jona dreunt zien geleufsbeliedenis op: n Hebreeër bin ik en de God van hemel, zee en oarde vereer ik. Hou kìnt dat aine dij zo goud zien geleufsbeliedenis zeggen kìn nait dut wat e leuft.
As de mannen heuren dat Jona krek veur dizze God aan loop is kriegen ze t slim benaauwd. Wat non? Jona het zulm d oplözzen: gooi mie mor in zee den zel zee zuk bedoaren. Mor manlu wollen der nog nait aan en perbaaiern nog n keer t schip aan laand te kriegen. Mor in t ènne kriegen ze hom bie zien kanthoaken en gooien ze –ain, twij drij- Jona in de wilde zee. Touglieks bidden ze tot dij God van Jona dat e t heur nait tourekent: aine staarft en komt in stee van apmoal. Scheepslu roaken deur t haile gebeuren overtuugd van macht en groothaid van de God van Israël en leggen zail en zoaleghaid in zien haand [  ]. Dit is ain van oldste òfbeeldens van t moment woarve t non over hebben. t Is te vinden in catacomben in Rome.

En Jona is nog mor zuneg zee in jonast of zee bedoart. Veur zeelu is störm veurbie. Mor hou staait t mit Jona? Het t wotter zuk boven hom sloten? Is dit t ènne van zien levent? Van zien verbinden mit God? t Enne van zien òfdoalen dij in Jafo begunde? Dood deur verdrinken? Aigen schuld dikke bult?
En den komt dij vis, dij vis van God, dij grode vis, n walvis en Jona wordt opsloken. Wie zongen net dat laid over Jona twij:
Ien zee en meer, viendt visk zien wil aan t leven,- mor ik, as doef noar roege zee verdreven, bloots duusternis zai k om mie heer. (Gez 36:4) Drij doage en drij nachten zit Jona in t lief van vis [  ] dit is vannijs Steven Barnhoorn: Jona in gedoante van n doeve in moage van de vis. Wel kìn dat overleven? Gainent ja.

Wie lu van ainentwintegste aiw kìnnen zo’n verhoal toch ook nait leuven zoast der staait. Mor gemainte dit is ook hailendaal nait letterlijk beduild. Dij grote vis is n beeld, n taiken. n Taiken van de draaigen dij ons opsloeken kìn. Dij draaigen kìn van alles weden: wordst zaik, rakst in n schaaiden, krigst n versloaven, wordst waarkloos, verhoest noar n vrumd stee en rakst lös, n gelaifde komt oet tied. En inains is dien olle bestoan veurbie. Wordst den nog n aander mens? En hou zugt dij der den oet? Wie mìnsen goan eerst weer noadinken over de echte vroagen van ons levent asve ons aigen kwetsboarhaid en aaindeghaid ervoaren.

Dizze vis is de vis van God en dizze Jona is de profeet van God. En op t zulfde ogenblik dat Jona in de vis verswindt, verschient der ook n aandere Jona. Jona bekeert zuk. Wel wat aan loade kaande - dinken wie. Mor beter loat den nooit vindt God. Dat zelve dammeet zain.

Jona bidt, hai kent t adres en hai kent de woorden. t Is n psaalm dij e bidt en zingt vanoet t binnenste van de vis. Net was Jona nog op de vlucht veur God en wol e de weg van leuven en doun nait volgen. Non brekt t löcht deur en vindt e vannijs zien middelpunt, joa, zien geleuf en bidt e of zien levent der van òfhangt. En ainlieks is dat ook zo. Veur de wind bivve aalmoal scheuvellopers. Mor eerst bie tegenslag en as ie dood in ogen kieken wordt t dulek wat t levent weerd is. Hai biecht nait enkeld zien nood, mor ook zien vertraauwen dat God hom al redt het. Olle woorden van Israël klinken nij non Jona ze oetsprekt.

Is dat t nait weerd om te bewoaren!  Zitst in daipste pudde en kìnst die nait veurstellen houst doar ooit nog oetkomst. En toch vertraauwst der op dat t goud komt. Ik heb mensen zain en sproken dij dat mitmokt hebben en sikkom niks liekt staarker den dat geleuf en vertraauwen. Loave nait deelkieken op mensen dij zo leuven kìnnen. Jona’s psaalm beslut mit lof op God. t Is de Heer dij redt. Dat binnen zien leste woorden.

En den gaait t verhoal wieder, mit n knipoge noar ons dij lusteren. Zo’n soort geleuvege ligt vis swoar op moage. En op bestellen van de Heer, spijt vis Jona oet op wale. [  ] Drij doage en drij nachten zat e in t lief van de grode vis. t Mout net zo’n hel west hebben as woar de Here Jezus in òfdoalde dou hai krusegd wui. Drij doage en nachten was e in t dodenriek, tot e deur God opwekt wui. In t Evengelie van Matteüs wordt dat t taiken van Jona nuimd. Veur Jona is t n liggoamelke opstanden. Kiek doar is e weer! Zol t nog zulfde Jona weden of is e veranderd deur wat e mitmokt het? Schilders van ale tieden en ploatsen hebben dat moment òfbeeld.

Wizze … t kìn ook aans. En kìnnen zeggen dat Jona vannijs begunt omreden dat God – dij meedlieden mit  grode stad Ninevé het – Jona vragt om as zien aankloager op te treden. Aankloagen zodat lu zuk omkeren. En non dut Jona wat hom vroagd wordt. Hij kondigt t ènne van Ninevé aan as de stad zuk nait bekeert van zien zundege weg. [  ] Barnhoorn schildert de omkeer van mensen in Ninevé.  Aans den Jona docht haar keernde ze om van de zundege weg . t Kòn aans en touverdan dèden ze t aans. Jona zug t, mor haar n gezicht as n oortieke. Hai blif dwaars en vranterg. En t verhoal beslut mit Gods vroage: mag ik den nait barmhaarteg weden? En mien genoa geven aan wel ik wil?

Dit verhoal mokt dulek dat dingen nait zo vaste liggen ast eerst liekt. t Kìn ook aans. Jona kìn zuk bekeren, ook al ist stoer. En dat geldt ook ja veur inwoners van Ninevé. t Kìn ook aans. Wie Grunnegers hier in t Westen hebben ons volksoard mitbrocht; dou mor gewoon den dust al gek genogt. Gain verlet van fiebelekwinten. Mor wie –as migranten dij ja zulf veranderd binnen- kìnnen waiten dat verandern in n mensenlevent hail gewoon is. Mor woar t in elke verandern om gaait, is de richten. t Gaait om n goud levent veur ale mensen. Of in Biebelse toal: t gaait om genoa veur apmoal. Dat leert ons t boukje Jona: t kìn ook aans. Dat zol ook ons twijde natuur worden kìnnen: t kìn ook aans.

Amen